EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), yani Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, Francine Shapiro tarafından 1980’lerin sonlarında geliştirilen bir psikoterapi yaklaşımıdır. Özellikle travmatik olayları deneyimlemiş bireylerin bu olayların olumsuz etkilerinden kurtulmalarına yardımcı olmayı amaçlar.
EMDR Nedir? EMDR, bireylerin travmatik anıları ya da travmaya bağlı olumsuz düşünce ve inançları işlemelerine yardımcı olmak için özel bir protokol kullanır. Bu protokol sırasında, terapist bireyin belirli göz hareketlerini takip etmesini sağlar. Bu göz hareketleri, beyindeki bilgi işleme sürecini hızlandırabilir ve travmatik anıların daha az rahatsız edici hale gelmesine yardımcı olabilir.
EMDR Nasıl Uygulanır? EMDR’nin uygulama süreci, belirli aşamalardan oluşur:
- Tarih Alma ve Hazırlık (Faz 1-2): Terapist, bireyin yaşadığı travmaları ve bu travmaların günlük yaşam üzerindeki etkilerini değerlendirir. Bu aşamada birey, EMDR sürecini anlar ve güvenli bir şekilde travmatik anıları ele alabilmesi için gerekli hazırlıklar yapılır.
- Değerlendirme (Faz 3): Bireyin spesifik bir travmatik anıyı seçmesi ve bu anıya ilişkin olumsuz inançları, duygusal tepkileri ve bedensel hisleri tanımlaması sağlanır.
- Duyarsızlaştırma (Faz 4): Birey, travmatik anıyı zihninde tutarken terapistin yönlendirdiği göz hareketlerini takip eder. Bu süreç, travmatik anının rahatsız ediciliğinin azalmasına yardımcı olabilir.
- Olumlu İnançların Kurulması (Faz 5): Birey, travmatik anıya bağlı olumsuz inançların yerine daha olumlu ve gerçekçi inançları benimsemeye teşvik edilir.
- Vücut Taraması (Faz 6): Birey, travmatik anıya bağlı olarak vücudunda herhangi bir gerilim ya da rahatsızlık hissedip hissetmediğini kontrol eder. Eğer varsa, bu duyumsamalar EMDR teknikleriyle işlenir.
- Kapanış (Faz 7): EMDR seansı güvenli bir şekilde sonlandırılır. Bireyin travmatik anılarla başa çıkmak için kullanabileceği rahatlama ve zihinsel sakinleşme teknikleri öğretilir.
- Reevaluasyon (Faz 8): Terapist, sonraki oturumlarda bireyin ilerlemesini değerlendirir ve travmanın olumsuz etkilerinin tamamen ortadan kaldırılması için gereken tedavi adımlarını planlar.
EMDR’nin etkinliği, pek çok araştırma ile desteklenmiştir ve özellikle travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir. Ancak, EMDR’nin nasıl çalıştığına dair tam bir fikir birliği olmamakla birlikte, bu yaklaşımın travmatik anıları işlemekteki etkinliği geniş kabul görmüştür.