Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), şiddetli bir olaya (travma) doğrudan maruz kalmak, bu tür bir olaya tanık olmak, olayla ilgili ayrıntıları öğrenmek veya olaya mesleki anlamda (örn. bir ilk yardım çalışanı olarak) müdahalede bulunmak sonucu gelişen bir psikiyatrik rahatsızlıktır.
TSSB’nin belirgin özellikleri şunlardır:
- Tekrarlayan, istenmeyen ve rahatsız edici anılar: Kişi travmatik olayı tekrar tekrar yaşayabilir. Bu, kabuslar, canlandırmalar veya travmatik olayı hatırlatan şeylerle tetiklenen rahatsız edici düşünceler şeklinde olabilir.
- Kaçınma: Kişi, travmatik olayı hatırlatan şeylerden (yerler, insanlar, konuşmalar vb.) kaçınabilir ve olayla ilgili duygularını veya düşüncelerini engellemeye çalışabilir.
- Değişen duygudurum ve düşünce yapıları: Kişi olumsuz duygu ve düşüncelerde bir artış yaşayabilir. Özsaygı kaybı, başkalarına güvensizlik, suçluluk veya utanç hissi bu kategoriye girer.
- Aşırı uyarılma ve tepkisellik belirtileri: Bu, kolayca irkilme, uyku problemleri, konsantrasyon güçlüğü, aşırı tepki veya sıkıntı hali olarak ortaya çıkabilir.
- Uzun süreli belirtiler: TSSB belirtileri genellikle travmadan hemen sonra başlar, ancak bazen haftalar, aylar veya hatta yıllar sonra da başlayabilir. Belirtiler en az bir ay sürmelidir.
- Günlük yaşamı etkileme: TSSB belirtileri, işte, okulda, sosyal etkileşimlerde veya diğer önemli yaşam alanlarında sorunlara neden olabilir.
TSSB’nin tedavisi genellikle bilişsel davranışçı terapi, göz hareketiyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme (EMDR) ve bazen antidepresan gibi ilaçları içerir. Eğer siz veya tanıdığınız biri TSSB belirtileri yaşıyorsa, profesyonel bir yardım arayışına girmek önemlidir.