Salgında 2020’yi geride bırakan Türkiye ve dünya, 2021’e Corona virüsünün yeni varyantlarının yarattığı endişe ve aşılamanın getirdiği umutla girdi. VOA Türkçe, salgınla ilgili gelişmeleri 2021’de de gün gün derlemeyi sürdürüyor:
1 Ocak: Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Türkiye’ye İngiltere’den giriş yapanlar arasında mutasyonlu virüse rastlandığını açıkladı. İngiltere’den Türkiye’ye gelen 15 kişide mutasyona uğramış Corona virüsü tespit edildi. Koca’nın açıklamasına göre, önlem amacıyla İngiltere’den Türkiye’ye girişler geçici olarak durduruldu.
2 Ocak: Amerika’da Colorado, California ve Florida eyaletlerinde Corona virüsünün mutasyona uğramış yeni türü tespit edilirken, ülkede virüse yakalananların sayısı 20 milyonu aştı.
3 Ocak: Amerika’da Corona virüsü nedeniyle hayatlarını kaybedenlerin sayısı Johns Hopkins Üniversitesi’nin verilerine göre 350 bini aştı.
Hindistan’da iki aşıya onay çıktı. AstraZeneca/Oxford aşısı ve yerli üretim bir başka aşıyla ülkede 300 milyon kişinin aşılanması planlanıyor.
4 Ocak: “Our World in Data” sitesine göre, Çin’de 4 milyon 500 bin, ABD’de 4 milyon 200 bin, İsrail’de 1 milyon 100 bin, İngiltere’de 944 bin, Rusya’da 800 bin, Almanya 238 bin, İtalya 114 bin, Hırvatistan 7.800, Estonya 2.500 kişi aşı oldu. Fransa’da ise bir haftada sadece 516 kişi aşılanabildi.
5 Ocak: Almanya’da iki aydan beri alınan sıkı önlemlere ve son günlerde yeni vakalarda kaydedilen hafif düşüşe rağmen Corona virüsüne karşı verilen mücadelede hissedilir bir rahatlama olmadı. Bu nedenle kısıtlamaların 31 Ocak’a kadar uzatılması ve önlemlerin kısmen daha da sertleştirilmesi kararlaştırıldı.
6 Ocak: Avrupa Birliği İlaç Dairesi (EMA) Amerikan ilaç firması Moderna’nın geliştirdiği Corona virüsü aşısına yeşil ışık yaktı. Moderna’nın aldığı onay, 27 ülkeden oluşan Avrupa Birliği’ne, giderek artan Corona enfeksiyonu vakalarıyla mücadelede ikinci bir aşı daha sağlanacağı anlamına geliyor.
7 Ocak: Brezilya’da Corona virüsünden hayatını kaybedenlerin sayısı 200 bini geçti. Brezilya, dünya genelinde ABD’den sonra en fazla can kaybının yaşandığı ülke.
8 Ocak: Suudi Arabistan Kralı, 82 yaşında Corona virüsü aşısı oldu. Kral Selman’ın hangi aşıyı yaptırdığı açıklanmadı. 363 binden fazla vakanın görüldüğü, 6.200’den fazla can kaybının olduğu ülkede, aşılama ücretsiz olacak.
9 Ocak: Corona virüsü nedeniyle hayatını kaybeden ilk kişi olarak kayıtlara geçen kişinin ölüm tarihi Çinli yetkililerin bildirdiğine göre 9 Ocak 2020’ydi. Bu tarihin yıldönümünde dünya genelinde can kaybı 370 bine dayandı.
10 Ocak: Japonya Sağlık Bakanlığı, Brezilya’dan seyahat eden üç kişide, Corona virüsünün yeni bir varyantını tespit etti. Yeni türün, İngiltere ve Güney Afrika’da ortaya çıkan mutasyonlu virüslerden farklı olduğu açıklandı.
11 Ocak: BioNTech şirketinin kurucusu ve CEO’su Uğur Şahin, Corona virüsü salgınına karşı geliştirdikleri “Comirnaty” adlı aşının üretiminde, 2021 hedefinin 2 milyar doz olduğunu duyurdu. Yatırım şirketi JP Morgan’ın sağlık video konferansına katılan Şahin, daha önce 1,3 milyar doz olarak planlanan üretimin, önümüzdeki aylarda açılacak yeni üretim tesislerinin de sayesinde, 2 milyara çıkabileceğini belirtti
12 Ocak: ABD’de Kongre binasına saldırı sırasında tahliye edilen ve güvenlik riski nedeniyle saatlerce saklandıktan sonra, Joe Biden’ın başkanlığının tescil edildiği ortak oturuma geri dönen Kongre üyelerinden üçünde Corona virüsü tespit edildi. Sağlık uzmanları, Kongre binasına saldıranların yanı sıra bazı Cumhuriyetçi Kongre üyelerinin maske takmamış olması nedeniyle Corona virüsünün yoğun şekilde bulaştığı bir olay yaşanmış olabileceğini belirtiyor.
13 Ocak: Brezilya, Çin’deki Sinovac şirketinin geliştirdiği ve Türkiye’nin de tercih ettiği Corona virüsü aşısının, semptomatik enfeksiyonları önlemede yalnızca yüzde 50,4 oranında etkili olduğunu açıkladı. Brezilya’daki testlerde açıklanan oran, aşının onay alması için gereken yüzde 50 etkinlik şartını kıl payı farkla geçebildi. Aynı gün Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Bilim Kurulu üyeleriyle birlikte Corona virüsüne karşı Çin şirketi Sinovac’ın ürettiği CoronaVac aşısı yaptırdı.
14 Ocak: Amerika’da şu ana kadar 10 milyondan fazla kişiye aşı yapılırken, ABD Hastalık Kontrol ve Koruma Merkezleri (CDC), eyaletlere 65 yaş üzeri Amerikalılar’a da öncelikli olarak aşı yapılması önerisinde bulundu.
15 Ocak: Fransa’da hükümet Corona virüsünün hızla yayılan İngiltere ve Güney Afrika türünü engellemek için yeni önlemler açıkladı. Başbakan Jean Castex, tüm ülkede saat 18.00’den sonra sokağa çıkma yasağı uygulanacağını söyledi. Castex, AB sınırları dışından Fransa’ya gelmek isteyenler içinse Corona virüsü testi ve 7 günlük karantina şartı getirdiklerini bildirdi.
16 Ocak: Seçilmiş Başkan Joe Biden, yönetiminin Corona virüsü aşı dağıtım planını açıkladı. Biden planının 5 önemli maddesini daha fazla kişinin ücretsiz aşılanması, yeni aşılama merkezlerinin oluşturulması, aşı stoğunun arttırılması, personelin seferber edilmesi ve aşı çalışmaları konusunda şeffaf olunması olarak özetledi.
17 Ocak: Brezilya Oxford/AstraZeneca ve Çin’in CoronaVac aşısına acil kullanım ruhsatı verdi. Böylelikle Latin Amerika’nın en büyük ülkesinde aşılama programının başlamasının önü açıldı.
18 Ocak: Dünya Sağlık Örgütü Başkanı, Corona virüsü aşılarının küresel çapta daha adil bir sistem çerçevesinde dağıtılması gerektiğini söyledi ve “Zengin ülkelerin aşıları yoksul ülkelerle paylaşmaları gerekiyor” dedi.
1 Şubat: ABD’de toplu taşıma araçları ve mekanlarının tamamına yakınında yüz maskesi takılması zorunlu hale geldi. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nin genelgesine göre bugünden itibaren uçak, gemi, tren, metro, otobüs, taksi ve ortak kullanılan araçlar ile havaalanı, otobüs ve feribot terminali, metro istasyonu ve deniz limanlarında yüz maskesi takmak zorunlu olacak.
2 Şubat: Tıp dergisi Lancet’ta yayınlanan kapsamlı bir araştırmanın ilk sonuçlarına göre Rus bilim adamları, geliştirdikleri Sputnik-V aşısının Corona virüsüne karşı güvenli ve etkili olduğunu açıkladı. Araştırmacılar, geçen sonbaharda Rusya’da 20.000 kişinin katıldığı deneylerde aşının, virüsün neden olduğu COVID-19 hastalığına yakalanmayı önlemede yaklaşık yüzde 91 etkili olduğunu bildirdi.
3 Şubat: Sağlık sistemi, sosyal güvenceler, ekonomik kriz gibi sorunlardan dolayı her dört can kaybından en az birinin yaşandığı Latin Amerika’da kayıt altına alınan ölü sayısı 603 bin 12’ye ulaştı. İlk vakanın 26 Şubat’ta Brezilya’da; ilk ölümün ise 7 Mart’ta Arjantin’de kayıt altına alındığı Latin Amerika, Avrupa’dan sonra en fazla ölümün yaşandığı yer konumunda.
4 Şubat: İngiltere, Pfizer ve BioNTech’in ortak geliştirdiği aşıların her birinden birer doz uygulayarak bu birleşimin virüse karşı etkisinin araştırılacağı bir deney başlattı. Çalışmaya ilişkin ilk sonuçların Haziran ayında açıklanması hedefleniyor. Araştırmada dört ve on iki haftalık aralıklarla iki doz halinde önce Pfizer ve sonra da AstraZeneca ya da tam tersi şekilde dozlar uygulanacak.
5 Şubat: ABD’de Biden yönetimi Savunma Bakanlığı’nın, aktif görevdeki 1.100 ordu mensubunu Corona virüsü dağıtım çalışmalarına destek için görevlendirdiğini açıkladı. Bu sayının gelecek haftalarda ve aylarda artabileceği belirtildi.
6 Şubat: Çinli Sinovac firmasına göre Brezilya ve Türkiye’de Corona virüsü aşısının ileri safha deneyleri aşının hastaneye kaldırılma ve ölümü yüzde 100 önlediğini gösteriyor. Aşının enfeksiyonun engellenmesinde ise etki oranının düşük olduğu kaydedildi.
7 Şubat: İran geliştirdiği ikinci Corona virüsü aşısını insanlar üzerinde denemeye başladıklarını açıkladı. Razi Aşı ve Serum Araştırma Enstitüsü’nün hem enjekte edilebilebilir hem de solunabilir olduğu bildirildi.
8 Şubat: Güney Afrika, AstraZeneca aşısıyla yürütülen kitlesel aşı kampanyasını askıya aldı. Kararın alınmasında yeni bir araştırmanın sonuçları etkili oldu. Araştırma AstraZeneca aşısının ülkede ortaya çıkan mutasyona uğramış yeni Corona virüsü varyantına karşı daha az etkili olduğunu ortaya koydu.
9 Şubat: Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Çin’i ziyaret eden ekibi, çalışmalarını tamamlama hazırlığında. Corona virüsünün ortaya çıkışıyla ilgili araştırma yürüten ekip, virüsün Çin’deki bir laboratuvardan sızma ihtimalinin düşük olduğu kanısına vardı. WHO uzmanları, virüsün bir hayvandan insanlara bulaştığı tezinin çok daha muhtemel olduğu görüşünde.
10 Şubat: Almanya’da 14 Şubat’a kadar geçerli olan Corona virüsü salgını kısıtlamalarının 7 Mart’a kadar uzatılmasına karar verildi. Başbakan Angela Merkel, 2 Kasım’dan bu yana süren ve geçen aylarda daha da sertleşen kısıtlamaların 3 hafta daha uzatılacağını duyurdu.
11 Şubat: ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) uzmanları tarafından yapılan araştırmalara göre, çift maske kullanılması ve maskenin yüze tam oturduğundan emin olunması, kişinin Corona virüsüne maruz kalma olasılığını önemli ölçüde azaltıyor.
12 Şubat: Başkan Joe Biden, eski başkan Donald Trump’tan devraldığı Corona virüsü aşı programını eleştirdi; Amerikalılar’a sabırlı olmaları çağrısı yaptı ve yönetimin 200 milyon doz aşı daha satın aldığını açıkladı.
13 Şubat: Oxford Üniversitesi, AstraZeneca aşısını ilk defa çocuklar üzerinde test etmeyi planladıklarını ve yaşları 6 ile 17 arasında değişen 300 gönüllü ile çalışma başlatacaklarını açıkladı.
14 Şubat: Amerika’da son günlerde günlük ortalama Corona vaka sayısı aylar sonra ilk defa 100 binin altına düştü.Aralık ayının önemli bir bölümünde günlük ortalama vaka sayısı 200 bin, Ocak ayı boyunca ise bu rakam 250 bin civarındaydı.
15 Şubat: Dünya Sağlık Örgütü (WHO), AstraZeneca firmasıyla Oxford Üniversitesi’nin ortak geliştirdiği Corona virüsü aşısına acil durum onayı verdi. AstraZeneca’nın aşılarından biri Güney Kore firması SKBio, diğeri de Hindistan Serum Enstitüsü ile ortak geliştirildi. Aşıların 18 yaş üzeri bireyler için uygun olduğu ve kurumun yoksul ve düşük gelirli ülkelere aşı tedariği için başlattığı COVAX programı kapsamında dağıtılacağı belirtildi.
16 Şubat: Güney Kore parlamentosu istihbarat komisyonu üyesi Ha Tae-keung, Ulusal İstihbarat Dairesi’nin kapalı kapılar ardında verdiği bir brifingde kendisine ve diğer parlamento üyelerine Kuzey Kore’nin Corona virüsü aşısıyla ilgili teknolojileri ele geçirmek için Pfizer’a siber saldırıda bulunduğunu söylediğini öne sürdü.
17 Şubat: Avrupa Birliği, Amerikan biyoteknoloji firması Moderna’nın geliştirdiği Corona virüsü aşısından 300 milyon doz satın almak için anlaşma yaptığını bildirdi. AB ayrıca Avrupa çapında yayılmaya devam eden yeni Corona virüsü varyantlarıyla mücadele için yaklaşık 250 milyon Euroluk fon sağlayacağını duyurdu.
18 Şubat: Corona virüsünün Güney Afrika’da ortaya çıkan varyantının Pfizer/BioNTech aşısının antikor korumasını üçte iki oranında azaltabileceği öne sürüldü. Şirket tarafından yapılan açıklamada aşının virüsün bu mutasyonuna karşı koruma sağlayıp-sağlamayacağının da net olmadığı belirtildi.
19 Şubat: Pfizer ve BioNTech firmaları 4 bin gönüllüyle başlattıkları bir çalışmada Corona virüsü aşısının sağlıklı hamile kadınlar üzerinde güvenlik ve etkisini araştırdıklarını açıkladı.
20 Şubat: İngiltere, BM Güvenlik Konseyi’ne sunduğu bir karar tasarısıyla, çatışma bölgelerinde yaşayanların da aşılanabilmesi için tüm tarafların acilen çatışmalara insani ara vermesini talep etti.
21 Şubat: Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü Başkanı Dr. Anthony Fauci Amerikalılar’ın gelecek yıl da maske takabileceğini söyledi.
22 Şubat: Johns Hopkins Üniversitesi verilerine göre Amerika’da Corona virüsü pandemisi nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı yarım milyonu aştı. 500 bin, Missouri eyaletinin Kansas City kentinin nüfusuna eşit. Associates Press haber ajansına göre bu sayı ayrıca Amerika’da 2019 yılında kronik alt solunum yolu hastalıkları, inme, Alzheimer, grip ve zatürrenin yol açtığı ölüm vakalarının toplamından fazla.
23 Şubat: ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), ilaç üreticilerinin, Corona virüsünün yeni varyantlarını hedefleyecek şekilde uyarlanmış aşıları test etmek için, binlerce yeni gönüllüyü içeren sıfırdan büyük klinik çalışmalar yapmasına gerek olmayacağını duyurdu. Daire, şirketlerin güncellenmiş aşıların etkinliğini, yıllık grip aşıları için kullanılan benzer bir süreçle test edebileceğini söyledi.
24 Şubat: ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri, Corona virüsü atlatanlarda nefes sorunları, bilinç bulanıklığı ve halsizliğin neden sürdüğüyle ilgili bir bir araştırma başlattı.
25 Şubat: Pfizer ve BioNTech, Corona virüsünün yeni varyantlarına karşı bağışıklık tepkisini daha iyi anlamak için, geliştirdikleri aşının üçüncü bir dozunu test etmeye başladıklarını bildirdi. İki firma, Güney Afrika’da ve başka yerlerde bulunan yüksek derecede bulaşıcı yeni varyanta karşı özellikle koruma sağlamak için, modifiye edilmiş bir aşının teste tabi tutulması konusunda da denetleyici kurumlarla görüşmelerini sürdürüyor.
26 Şubat: Fransa’da, Corona virüsü salgınının İngiltere ve Güney Afrika varyantlarının hızla yayılması nedeniyle vaka sayıları 30 bini aştı. Başbakan Jean Castex, aralarında başkent Paris’in de bulunduğu 20 ilin gözlem altına alındığını söyledi.
27 Şubat: Amerikan ilaç firması Johnson & Johnson (J&J) tarafından geliştirilen tek dozluk aşı, Amerika’da acil kullanım izni alan üçüncü Corona virüsü aşısı oldu.
28 Şubat: İngiltere’de salgının neden olduğu yoksullaşmanın özellikle çocuklu aileler üzerinde ezici sonuçları olduğu tespit edildi. Ekim ve Aralık ayları arasında gıda yardım merkezlerinden yiyecek yardımı alanların sayısında yüzde 61’lik artış olduğu belirlendi.
1 Mart: Avrupa Birliği‘nde, ülkeler arası seyahatleri kolaylaştıracağı düşünülen aşı pasaportu konusundaki planlar somutlaşıyor. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, pasaport için gerekli yasal düzenlemenin bu ay içinde hazırlanacağını ve üye ülkelerin onayına sunulacağını bildirdi.
2 Mart: Dünya Sağlık Örgütü’nün yoksul ülkelere Corona virüsü aşısı sağlanması için başlattığı COVAX programı, Mayıs ayı sonuna kadar 142 ülkeye 237 milyon doz AstraZeneca aşısı göndereceğini açıkladı. Aşıya adil erişimi hedefleyen program bu sayede tedariki küresel ölçekte arttırmayı umuyor.
3 Mart: Hacettepe Üniversitesi’nin Türkiye’de gönüllüler üzerindeki çalışmasına göre, Çin şirketi Sinovac’ın ürettiği CoronaVac aşısının etkinlik oranı yüzde 83,5 oldu.